Beperking vrijheid in open jeugdhulp

| Jeugdzorg

Vrijheidsbeperking open jeugdhulp

Verplicht op je kamer blijven, cameratoezicht, je smartphone niet mogen gebruiken, de buitendeur op slot, vastgepakt en vastgehouden worden ofcontrole van je urine. Het mag allemaal niet zomaar in de open jeugdhulp. Toch gebeurt het bij instellingen, waar kinderen en jongeren verblijven die jeugdhulp krijgen. In gezinshuizen, logeeropvang, zorgboerderijen en tijdens dagbesteding of dagbehandeling. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) vindt dat wetswijzigingen nodig zijn om af en toe beperking van vrijheid wel mogelijk te maken. Maar alleen als dat in het belang van de kinderen en de jongeren is.

Geen wettelijke basis in open jeugdhulp

In de open jeugdhulp is er nu vrijwel nooit een wettelijke basis voor maatregelen, die de vrijheid van kinderen of jongeren beperken, ook niet onder het mom van ‘huisregels’. Toch gebeurt het.

• Soms omdat professionals niet goed weten wat wel en geen vrijheidsbeperking is, wat wel en niet mag.
• Soms omdat er geen passende hulp beschikbaar is en zorgverleners geen andere optie zien dan overgaan tot vrijheidsbeperkende maatregelen.
• Soms omdat een kind of jongere gebaat is bij een beperking van de vrijheid. Bijvoorbeeld voor de eigen veiligheid, tegen bedreigingen van buitenaf.

Maar behalve in noodsituaties is het wettelijk nu vrijwel nooit toegestaan. Na wetswijziging zouden er meer mogelijkheden kunnen komen. Die moeten wel in het belang van de kinderen en jongeren zijn.

Aanbevelingen

• Meer duidelijkheid door betere voorlichting: Betere voorlichting aan zorgverleners in de jeugdhulp over wat er wel en niet mag. En waar het verschil ligt tussen normale huisregels en opvoedingsregels aan de ene kant, en het beperken van de vrijheid van kinderen en jongeren aan de andere kant. Ook kinderen, jongeren en hun ouders moeten beter te horen krijgen wat er wel en niet mag.
• Meer aandacht voor inkoop van passende hulp: Voldoende inkoop van passende jeugdhulp door gemeenten. Zij moeten weten wat de gaten en problemen zijn in het aanbod aan jeugdhulp. Zo kunnen zij ervoor zorgen dat kinderen en jongeren terecht komen bij jeugdhulp die bij hen past. Dan komen ze niet terecht in situaties waarin de professionals geen andere optie zien dan overgaan tot vrijheidsbeperkende maatregelen.
• Onderzoek naar wetswijziging: De inspectie beveelt aan dat het ministerie van VWS kijkt naar de wetten die gaan over de jeugdhulp en gedwongen zorg. Als dat in het belang is van de kinderen en de jongeren, is het soms nodig om wel vrijheidsbeperking mogelijk te maken. Wetten die een rol spelen zijn de Jeugdwet, de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg, de Wet zorg en dwang en de Wet op de geneeskundige behandelovereenkomst.

Bekijk hier het rapport van de IGJ

_{Bron: IGJ}